Liveblog | NAVO-baas: meer kernwapens uit opslag halen en standby houden (2024)

• NAVO haalt meer kernwapens uit opslag
• BRICS-landen ondertekenen verklaring Oekraïnetop niet, 'toch niet cynisch over doen'

Hongarije geeft nu toch steun voor de kandidatuur van demissionair premier Mark Rutte om de secretaris-generaal van de NAVO te worden. Dat meldt RTL Nieuws op basis van bronnen. Rutte en de Hongaarse premier Viktor Orbán zouden elkaar voorafgaand een informele EU-top in Brussel hebben gesproken over de kwestie.

NAVO-chef Jens Stoltenberg heeft op bezoek in Washington gezegd dat volgens hem 'de weg naar vrede in Oekraïne loopt via het meer wapens leveren aan dat land'. Het militaire bondgenootschap zou nog meer wapens moeten leveren. De NAVO-landen komen volgende maand in Washington bijeen. Stoltenberg wordt maandag ook ontvangen door president Joe Biden.

Meer dan 55.000 particuliere en industriële consumenten kwamen vandaag zonder stroom te zitten nadat elektriciteitsleidingen in de Oekraïense regio Poltava in het oosten en midden van het land werden beschadigd tijdens een Russische luchtaanval, aldus de regionale gouverneur.

Vladimir Poetin zal van 18 juni tot 19 juni een staatsbezoek brengen aan Noord-Korea op uitnodiging van de leider van het land, Kim Jong-un, bevestigde het Noord-Koreaanse staatspersbureau KCNA maandag. Noord-Korea lijkt zich voor te bereiden op het verwelkomen van Poetin, die de Noord-Koreaanse leider heeft omarmd als een belangrijke bondgenoot sinds Rusland het doelwit werd van sancties en internationale veroordeling vanwege de grootschalige invasie van Oekraïne in februari 2022. Burgervliegtuigen zijn vrijgemaakt van de luchthaven van Pyongyang en er zijn tekenen van voorbereidingen voor een mogelijke parade op het Kim Il-sung Plein, volgens berichten die niet onafhankelijk zijn geverifieerd door The Guardian.

Russische troepen vohun aanvallen opvoeren en proberen meer grondgebied te veroveren voordat het leger van Kiev meer militaire hulp uit het buitenland krijgt, waaronder F-16 gevechtsvliegtuigen. De Oekraïense legerleider Oleksandr Syrsky zei: De vijand is zich er terdege van bewust dat als gevolg van de geleidelijke ontvangst van een aanzienlijke hoeveelheid wapens en militaire uitrusting van onze partners, en de komst van de eerste F-16's, die onze luchtverdediging zullen versterken, de tijd in ons voordeel zal spelen en zijn kansen op succes zullen afnemen. Hij voegde eraan toe in een verklaring op sociale media: Daarom stelt het commando van de Russische troepen momenteel alles in het werk om de intensiteit te verhogen en de geografie van de vijandelijkheden uit te breiden om de uitputting van onze troepen te maximaliseren, de training van de reserves te verstoren en de overgang naar actieve offensieve acties te voorkomen.

Het Kremlin zegt dat er contacten waren geweest met de Verenigde Staten over een mogelijke gevangenenruil waarbij Wall Street Journal-verslaggever Evan Gershkovich betrokken was, maar dat ze ver van de media moesten blijven. Woordvoerder Dmitry Peskov van het Kremlin citeerde de opmerkingen van president Vladimir Poetin eerder deze maand tijdens een bijeenkomst met hooggeplaatste redacteuren van internationale persbureaus. Poetin zei toen dat Rusland en de Verenigde Staten contact hadden over de kwestie.

Letland heeft al een eerste partij drones naar Oekraïne gestuurd en bereidt een tweede voor, vertelde Andris Spruds, de Letse minister van Defensie, aan het Oekraïense nieuwsagentschap Armiyinform. Daarover schrijft The Guardian. In februari kondigden het Verenigd Koninkrijk en Letland aan dat ze de nieuwe Drone Capability Coalition zouden leiden, met als doel Oekraïne snel te voorzien van tienduizenden drones, die een cruciale capaciteit zijn geworden op de Oekraïense slagvelden. Spruds zei in mei dat de Letse regering dit jaar ongeveer 20 miljoen euro zou investeren in de dronecoalitie en een vergelijkbaar bedrag in de ontwikkeling van de eigen dronecapaciteiten van zijn land.

De Oekraïnetop in Zwitserland van afgelopen weekend heeft volgens het Kremlin 'vrijwel niets' opgeleverd. Volgens woordvoerder Dmitri Peskov toonde de bijeenkomst aan hoe zinloos het is om te praten over vrede in Oekraïne zonder Rusland erbij te betrekken.

Moskou had geen uitnodiging voor de top ontvangen, volgens Zwitserland omdat de Russen hadden aangegeven niet te willen komen. Het Kremlin heeft voorafgaand aan de top vaak gezegd dat het zinloos is om zonder Rusland te praten.

De tweedaagse vredestop eindigde zondag met een slotverklaring. Daarin werd opgeroepen tot respect voor de soevereiniteit en territoriale integriteit van Oekraïne, maar ook tot een dialoog tussen alle partijen. Het Kremlin zegt altijd open te staan voor gesprekken. In de verklaring was daarnaast ook aandacht voor voedselzekerheid, nucleaire veiligheid en de uitwisseling van gevangenen.

Het geplande bezoek van Vladimir Poetin aan Noord-Korea is goed voorbereid en zal goede resultaten opleveren, aldus het hoofd van de buitenlandse inlichtingendienst Sergei Naryshkin tegen het staatspersbureau Tass. Poetin, die sinds het begin van de oorlog nauwere banden heeft ontwikkeld met Noord-Korea, zal het land naar verwachting binnenkort bezoeken (exacte data zijn niet bevestigd, hoewel Zuid-Koreaanse bronnen aan de BBC hebben gesuggereerd dat het al dinsdag zou kunnen zijn). Tijdens de wekenlange reis van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un naar Rusland afgelopen september, zouden de twee leiders zijn overeengekomen dat Noord-Korea Russische hulp zou krijgen bij zijn ruimteprogramma in ruil voor het leveren van wapens aan Rusland voor de oorlog in Oekraïne, in strijd met VN-resoluties.

De voorwaarden van een volgende vredesvoorstel voor Oekraïne als het huidige wordt verworpen, zullen complexer en strenger zijn, zei de directeur van de Russische buitenlandse inlichtingendienst (SVR) Sergey Naryshkin in een interview met TASS. 'De voorwaarden waaronder vrede kan worden bereikt en een soort vredesakkoord kan worden ondertekend, zullen complexer en harder worden voor Oekraïne', zei hij in antwoord op een vraag wat er zal gebeuren als Oekraïne het vredesvoorstel van de Russische president Vladimir Poetin afwijst.

De Oekraïense Veiligheidsdienst (SBU) zei dat het 1.006 Russische tanks had vernietigd sinds Moskou in februari 2022 zijn grootschalige invasie lanceerde. Het zei dat de meeste werden vernietigd in hevige gevechten in de regio's Donetsk en Kharkiv, en voegde eraan toe dat Russische soldaten vaak probeerden door de verdedigende stellingen van Oekraïense troepen te breken met behulp van zware pantservoertuigen.

De NAVO overweegt meer kernwapens uit de opslag te halen en deze stand-by te houden, heeft secretaris-generaal Jens Stoltenberg in een interview in de Telegraph gezegd. Volgens Stoltenberg is er live overleg tussen de bondgenoten om de transparantie rond het kernarsenaal als afschrikmiddel te gebruiken.

'Ik ga niet in op operationele details over hoeveel kernkoppen operationeel moeten zijn en welke opgeslagen moeten worden, maar we moeten over deze kwesties overleggen. Dat is precies wat we doen. Transparantie helpt om de directe boodschap over te brengen dat we natuurlijk een nucleaire alliantie zijn. Het doel van de NAVO is natuurlijk een wereld zonder kernwapens, maar zolang er kernwapens bestaan, blijven we een nucleaire alliantie, want een wereld waarin Rusland, China en Noord-Korea kernwapens hebben en de NAVO niet, is een gevaarlijkere wereld.'

Geopolitiek analist Alex Krijger noemt het bijzonder dat tachtig landen op de vredestop in Zwitserland de territoriale integriteit van Oekraïne nog eens hebben onderschreven. Maar tegelijkertijd noemt hij het 'een beetje preken voor eigen parochie'. Het valt hem op dat geen enkel van de BRICS-landen de verklaring heeft ondertekend.

Er komt uiteindelijk een Europees leger dat vanuit Brussel aangestuurd wordt, al zal dat nog wel een tijd duren, zegt FDP-parlementariër en lid van de Duitse Bondsdag Otto Fricke in de BNR podcast Oosterburen. Volgens Fricke is hier en daar al steun voor het idee in de Duitse politiek, maar kleven er nog veel haken en ogen aan de uitvoering ervan. 'We zijn nog niet zo ver.' Volgens Fricke vormt de soevereiniteit van de EU-lidstaten het grootste obstakel voor een centraal aangestuurd Europees leger.

Het Russische proces tegen de Amerikaanse journalist Evan Gershkovich zal achter gesloten deuren plaatsvinden, meldt staatspersbureau TASS. De zaak begint op 26 juni.

De verslaggever van The Wall Street Journal zit al ruim een jaar vast in Rusland en kreeg vorige week pas officieel zijn aanklacht te horen. Gershkovich wordt beschuldigd van het verzamelen van geheime informatie over een tankfabriek voor de Amerikaanse inlichtingendienst CIA.

Dit liveblog komt onder meer tot stand op basis van berichtgeving door eigen BNR-correspondenten en -redacteuren, The Guardian, ANP, Al Jazeera, Reuters, Associated Press, CNN, BBC, CNBC, Sky News en Agence France-Presse. Ook maakt BNR online gebruik van berichten van de persbureaus Tass, RIA Novosti en Interfax (Rusland) en Belta (Belarus). Omdat berichtgeving van deze bureaus niet verifieerbaar is en niet als onafhankelijk gekwalificeerd kan worden, wordt in deze gevallen expliciet vermeld waar de berichtgeving vandaan komt.